انواع سود سهام در بورس

الف) سود نقدی:

سود تقسیمی هر سهم بعد از پیشنهاد هیئت مدیره و تصویب مجامع عمومی؛ از محل سود هر سهم کسر شده، به ازای هر سهم بین سهامداران توزیع می شود.

به طور مثال اگر از محل ۷۰۰۰ ریال سود هر سهم (EPS، راهنمای جامع آشنایی با eps در بورس را اینجا بخوانید )، میزان ۳۵۰۰ ریال سود ( DPS ) توزیع گردد، سود نقدی تقسیمی هر سهم ۳۵۰۰ ریال خواهد بود.

🔻طبق ماده ۱۴۰ قانون تجارت، هیئت مدیره شرکت مکلف است هر ساله از سود خالص، ۵% را به عنوان اندوخته قانونی لحاظ نماید؛ تا زمانیکه این اندوخته معادل ۱۰% کل سرمایه شرکت برسد.
شایان ذکر است که؛ تقسیم سود (DPS) بین سهامداران فقط پس از تصویب مجمع عادی امکانپذیر است.
همچنین، در صورت کسب سود در یکسال، شرکت موظف خواهد بود که ۱۰% آن را (حداقل مقدار این می باشد) بین سهامداران، حداکثر تا ۸ ماه پس از اعلام تقسیم سود، توزیع کند.

🔻لازمه دریافت سود، مالکیت سهم توسط سهامدار تا قبل از بسته شدن نماد معاملاتی شرکت مزبور خواهد بود. در ایران دو روز قبل از تاریخ تشکیل مجمع، نماد بسته می شود.

ب) سود به شکل دارایی غیر نقدی:

به توزیع سود سهام از محل دارایی های غیر از وجه نقد، اصطلاحا سود غیر نقدی سهام می گویند. دارایی هایی که برای پرداخت سود سهام مورد استفاده قرار می گیرند، ممکن است موجودی کالا، اموال غیر منقول، سرمایه گذاری در اوراق بهادار سایر شرکت ها، و یا هر گونه دارایی غیر نقد دیگر که توسط هیات مدیره شرکت تعیین شده است، باشد.

ج) سود سهمی:

در دو حالت قبلی که به آن ها اشاره شد، توزیع سود سبب خروج دارایی از شرکت ها میشود. در صورتی که سود سهمی، با انتقال سود انباشته به سرمایه سهام عادی و افزایش تعداد سهامداران، فقط موجب یک جابجایی در بخش حقوق صاحبان سهام می شود و از آن جایی که دارایی از شرکت خارج نمی شود؛ حقوق صاحبان سهام و مجموع دارایی سهامدار نیز، بدون تغییر باقی می ماند.

نمونه دقیق چگونگی محاسبه سود سهام دراشکال مختلف

برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه کنید…

🔹فرض کنید حقوق صاحبان سهام شرکتی که بهای هر سهم آن در تاریخ قبل مجمع ۸۰۰۰ ریال بوده، به شرح زیر باشد:

سرمایه سهام عادی (۴۰۰۰۰ سهم ۱۰۰۰ ریالی) ۰۰۰’۰۰۰’۴۰
سود انباشته ۰۰۰’۰۰۰’۱۰
اندوخته قانونی ۰۰۰’۰۰۰’۷
سایر اندوخته ها ۰۰۰’۰۰۰’۳
مجموع حقوق صاحبان سهام= ۰۰۰’۰۰۰’۶۰

حالت اول – میزان پرداخت سود نقدی:

درصورتیکه شرکت از محل سود انباشته مبلغ ۱۰۰ ریال به ازای هر سهم سود بدهد👇

۴۰۰۰۰×۱۰۰=۴’۰۰۰’۰۰۰
۱۰’۰۰۰’۰۰۰ – ۴’۰۰۰’۰۰۰=۶’۰۰۰’۰۰۰

سود انباشته بعد از توزیع سود.  درنتیجه حقوق صاحبان سهام جدید:

سرمایه سهام عادی (۴۰۰۰۰ سهم ۱۰۰۰ ریالی)
*سود انباشته ۰۰۰’۰۰۰’۶
اندوخته قانونی ۰۰۰’۰۰۰’۷
سایر اندوخته ها ۰۰۰’۰۰۰’۳
مجموع حقوق صاحبان سهام= ۰۰۰’۰۰۰’۵۸

🔻بعد از مجمع و با اعطای سود نقدی؛ قیمت هر سهم معمولا به میزان مبلغ سود پرداخت شده، کاهش می یابد.

۸۰۰۰ – ۱۰۰= ۷۹۰۰

حالت دوم) توزیع سود سهمی:

در این حالت فرض را بر این می گیریم که شرکت مورد نظر تصمیم به توزیع ۱۰% ارزش اسمی سود سهمی( به جای پرداخت ۱۰۰ ریال سود نقدی) بگیرد.
که در واقع سود انباشته شرکت به میزان این ۱۰% به حساب سرمایه انتقال داده می شود و مجموع حقوق صاحبان سهام نیز، به صورت زیر بدون تغییر باقی می ماند👇

۴۰’۰۰۰’۰۰۰×۱۰%=۴’۰۰۰’۰۰۰

*سرمایه سهام عادی(۴۴۰۰۰۰سهم ۱۰۰۰ ریالی) ۰۰۰’۰۰۰’۴۴
*سود انباشته ۰۰۰’۰۰۰’۶
اندوخته قانونی ۰۰۰’۰۰۰’۷
سایر اندوخته ها ۰۰۰’۰۰۰’۳
مجموع حقوق صاحبان سهام=۰۰۰’۰۰۰’۶۰

🔻همانطور که ملاحظه شد، مجموع حقوق صاحبان سهام، قبل و بعد از مجمع تغییری نکرد و تنها ترکیب آن عوض شده. ارزش بازار شرکت ثابت باقی می ماند اما چون تعداد سهام انتشار یافته زیاد می شود؛ قیمت هر سهم به نسبت درصد سود سهمی کاهش خواهد یافت.

🔹برای درک بهتر به محاسبات زیر توجه کنید:

۴۰’۰۰۰×۸’۰۰۰= ۳۲۰’۰۰۰’۰۰۰     ارزش بازار شرکت قبل از مجمع

۳۲۰’۰۰۰’۰۰۰ ÷۴۰’۰۰۰=۸’۰۰۰     قیمت بازار هر سهم قبل از مجمع

۳۲۰’۰۰۰’۰۰۰۰÷۴۴’۰۰۰=۷’۲۷۲    قیمت بازار هر سهم بعد از مجمع