تحلیل بازار نفت ( کوره، برنت، وست تگزاس، اوپک)

تحلیل بازار نفت ( کوره، برنت، وست تگزاس، اوپک)

نفت کوره :

مازت یا نفت کوره و یا مازوت یکی از هیدروکربن های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا و بنزین و نفت سفید بدست می آید و چون سیاه رنگ است به نام نفت سیاه نیز خوانده می شود و دارای به اصطلاح لجن و خلوص کمتر هست ، و به این خاطر این ماده ارزان ترین ماده سوختنی برای کوره ها، حمام ها و تنور نانوایی ها و موتورهای دیزلی و برخی نیروگاه ها است.

نفت کوره به عنوان نفت سنگین، نفت دریایی یا شنی که از مناطق خشک بدست می آید مازوت نامیده می شود.

به طور کلی نفت کوره هر سوخت مایعی است که در بویلرها یا کوره ها برای تولید گرما استفاده می شوند یا در موتورها برای تولید نیرو مورد استفاده قرار می گیرند به جز محصولات نفتی سنگین مانند سوخت دیزل و روغن های روانکاری فراریت بسیار کمتری دارند، و برای آسفالت کردن جاده ها و عایق بندی سقف ها مورد استفاده قرار می گیرد.

اصوال به دلیل بالا بودن آلایندگی نفت کوره و انرژی های جایگزین و پاک میزان مصرف و تقاضای کمتری به نسبت منابع دیگر انرژی دارد و در برخی از مسیرهای کشتیرانی در آب های بین المللی حمل و بارگیری آن ممنوع می باشد.

حتما بخوانید : آموزش ها

نفت خام برنت :

نفت خام برنت یکی از مهمترین و اصلی ترین مراجع قیمت گذاری نفت خام در بازار بین المللی است. برنت یک سبد نفتی شامل نفت خام برداشت شده از چهار چاه نفت بریتانیایی و نروژی در دریای شمال می شود و نفتی سبک و شیرین محسوب شده که عمدتا استخراج و فروش آن تحت کنترل دولت بریتانیا می باشد، برنت مهمترین مرجع قیمت نفت خام در منطقه آتلانتیک شمالی است که اصطلاحا به آن نفت دریای شمال هم گفته میشود.

برنت سنگین تر از وست تگزاس و سبک تر از نفت منطقه اپک هست که در پالایش و تبدیل آن به بزنین، سوخت جت و نفت سفید بخاطر هزینه کمتر تبدیل، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و میزان تقاضای بیشتری را دارد.

مجمع برنت شامل:

• Brent crude oil monthly futures contracts
• Brent crude oil monthly forward contracts
• Brent crude oil weekly Contract-for-Difference (CFD)
• Dated Brent short-term assessed prices
• Brent-Forties-Oseberg-Ekofisk-Troll (BFOET), Dated Brent, or Brent spot market
• Brent oilfield crude oil blend
• ICE Brent Index

قرارداد آتی یا قیمت آتی چیست؟

قراردادهای آتی یا قیمت آتی در مقابل قراردادهای آنی و قیمت آنی معنا پیدا می کند، در قرارداد آنی، خریدار و فروشنده کالا با هم توافق می کنند کالای مورد نظر را در قیمتی مشخص در همان لحظه معامله کنند.

با این حساب قرارداد و قیمت آتی قراردادی است که در آن انجام داد و ستد و قیمت گذاری مربوط به آینده می شود. این قراردادها از گذشته های بسیار دور میان کشاورزان و صاحبان سرمایه یا سلف خران به صورت سنتی مرسوم بوده است.

در بازار نفت، خریدار محصول مشخصی را برای تحویل در زمانی معین به قیمتی مشخص می خرد، این دادوستد براساس تحلیل دو طرف معامله و ارزیابی آنها از آینده بازار شکل می گیرد، اینکه آنها حدس می زنند در آینده قیمت نفت به دلایل مختلفی بالا یا پایین می رود.

در نهایت قیمت توافقی شکل می گیرد. در این دادوستد آتی، فروشندگان نفت می توانند ریسک معامله و بی ثباتی در بازار را تا حدودی کنترل کنند و روی درآمدی تضمین شده در آینده ای مشخص ( براساس قرارداد ) حساب کنند.

در عین حال خریداران نفت اعم از پالایشگران یا دیگر مصرف کنندگان هم می توانند برای آینده خود، استراتژی روشنی داشته باشند، چرا که براساس قرارداد، از قیمت نفتی که قرار است در ماه های آتی ( براساس قرارداد ) دریافت کنند آگاه هستند.

اما در این میان دسته سومی هم در بازارهای کالایی هستند که نوسان گیران، معامله گران یا سفته بازان نامیده می شوند، این گروه با تغییرات عوامل بنیادین در بازارهای کالایی و متناسب با تحوالت روز بازار که در این مثال، بازار نفت و صنعت نفت به شمار می آید، محموله های نفت برای تحویل در دوره های مختلف آتی را معامله می کنند و در واقع از نوسان این قیمت ها و نوسان گیری کسب سود می کنند.

نمونه ایی از قرارداد آتی نفت :

مجمع برنت معاملات تجاری نفت خام برنت را تقویت میکند، داده های قیمت را از این معاملات جمع آوری میکند، قیمت مرجع سایر معاملات تجارت جهانی نفت را تعیین میکند و بر اساس دیتاهای بدست آمده ریسک معاملات را با پیش بینی قیمت ها و معاملات آتی پوشش میدهد.

سبد نفتی اوپک :

• کارتل اوپک اصولا به کشور های مشترک المنافع در یک یا چند میدان نفتی که عموما در همسایگی آنها قرار دارند گفته می شود.
• کشورهای عضو اوپک قریب به دوسوم ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارند.

در سال ۲۰۰۵ اوپک ٪۴۱٫۷ نفت جهان را تولید کرده در حالی است که کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه تنها ٪۲۳٫۸ و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ( روسیه ) ٪۱۴٫۸ از تولیدات نفت جهان را به خود اختصاص داده اند. هدف اصلی سازمان ایجاد هماهنگی و وحدت در خط مشی های نفتی كشورهای عضو و تعیین بهترین شیوه ها برای تامین منافع فردی و جمعی آنان خواهد بود.

همچنین، سازمان، روش ها و وسائل تضمین تثبیت قیمت ها در بازارهای بین المللی نفت را با امعان به حذف نوسانات مضر و غیر ضروری ایجاد خواهد نمود. دیگر هدف سازمان اوپک، تامین مصالح ملت های تولید كننده و ضرورت تضمین درآمدهای ثابت برای كشورهای تولید كننده، عرضه كافی اقتصادی و منظم نفت به ملت های مصرف كننده و یك بازده منصفانه به سرمایه آنها كه در صنعت نفت سرمایه گذاری می كنند است.

• تصمیم های اوپک تأثیر بسیار زیادی بر قیمت نفت در جهان دارد.

برای نمونه، در زمان بحران نفتی سال ۱۹۷۳ اوپک از ارسال نفت به آن دسته از کشورهای غربی که در جنگ یوم کیپور یا <جنگ اکتبر> از اسرائیل پشتیبانی می کردند خودداری کرد. در آن جنگ، کشورهای غربی به پشتیبانی از اسرائیل با مصر و سوریه وارد جنگ شدند. خودداری اوپک از ارسال نفت به کشورهای غربی باعث شد قیمت نفت در بازارهای جهانی ۴ برابر افزایش بیابد.

این رشد قیمت که به مدت ۵ ماه ادامه داشت، در ۱۷ اکتبر ۱۹۷۳ آغاز شد و در ۱۸ مارس ۱۹۷۴ به پایان رسید. پس از آن کشورهای عضو اوپک در ۷ ژانویه ۱۹۷۵ با هم موافقت کردند و قیمت نفت خام را ٪۱۰ افزایش دادند. در آن زمان، کشورهای عضو اوپک، از جمله آن کشورهایی که از قبل صنعت نفت خود را ملی کرده بودند، به اتفاق خواستار برقراری نظم نوین اقتصاد جهان با ائتلاف کشورهای اصلی تولیدکننده نفت شدند.

آن کشورها که موفق شدند نخستین اجلاس اوپک را در الجزیره ترتیب دهند، خواهان قیمت ثابت و عادلانه برای کالا، یک برنامه بین المللی غذا و کشاورزی، انتقال فناوری از شمال به جنوب و دموکراتیک کردن نظام اقتصادی بودند، که در اصطلاحات اقتصادی به آن نفرین منابع هم گفته می شود چون باعث افت شاخص جی دی پی در برخی کشور های در حال توسعه شد.

اعضای اوپک در حال حاضر عربستان ،ایران، ونزوئلا ،عراق، امارات، کویت، نیجریه ،لیبی ( که در حال حاضر عضو تعلیقی اعضا هست ) الجزایر، انگولا، قطر و اکوادور میباشند و اعضای غیر اوپک روسیه ، مکزیک ، آذربایجان ، بحرین ، سودان ،مالزی ، قزاقستان ، برونئی ، عمان هستند که برای قیمت گذاری با اوپک همکاری میکنند.

اعضای 13 کشور و دفتر این کارتل در وین میباشد.  

حتما بخوانید : مدیریت سرمایه گذاری در سهام

از دیگر اهداف اوپک میتوان اشاره کرد به :

• تمدید کمک های مالی اختیاری به صورت وام برای پروژه ها و برنامه های توسعه ، حمایت از تراز پرداخت ها و تأمین مالی تجارت
• اعطای کمک های مالی در حمایت از کمک های فنی ، کمک های غذایی ، تحقیقات و فعالیت های مشابه و کمک های اضطراری بشردوستانه
• کمک به منابع سایر موسسات توسعه که کار آنها به نفع کشورهای در حال توسعه است

نفت  WTI

• وست تگزاس اینترمیدیت West Texas Intermediate که به طور مخفف WTI نیز گفته می شود نوعی نفت سبک است که به عنوان بخشی از شاخص و میزان قیمت گذاری نفت در بازارهای جهانی انرژی استفاده می شود. دلیل اصلی این نام گذاری آن است که این نفت سبک در غرب ایالت تگزاس استخراج می شود.
• بهای نفت وست تگزاس اینترمیدیت همیشه در گزارش های مربوط به قیمت نفت، در کنار قیمت نفت خام برنت از دریای شمال درج شده است.

سایر نشانگرهای مهم نفتی شامل نفت خام دبی، نفت خام عمان، نفت اورلا و سبد مرجع اوپک است. وست تگزاس اینترمیدیت سبک تر و شیرین تر است و دارای گوگرد کمتری نسبت به برنت است.

نسبت به نفت دبی یا عمان بسیار سبک تر و شیرین تر است و اختلاف کمی از نظر قیمتی با نفت شمال کالیفرنیا و داکوتای جنوبی و نوادا دارد اکثریت مالکیت هم در اختیار شرکت شیل و شوورون قراردارد دلایل این فاصله قیمتی صرفا بخاطر انتقال نفت با خطوط لوله به خلیج کالیفرنیا یا مکزیک هستند.

مهمترین انبار ذخیره سازی نفت امریکا کوشینگ نام دارد که گزارشات آن هر هفته توسط سازمان انرژی آمریکا و فدرال رزرو ارائه داده میشود  .

کوشینگ یک شهر خیلی کوچک ( در بیابان های ایالت اوکلاهوما ) است که تبدیل شده است به مهم ترین <هاب> ذخیره نفت خام تجاری آمریکا ضمنا محلی است که قراردادهای آتی نفت خام WTI آن جا SETTLE می شوند.

• SETTLE شدن یعنی چه؟

یعنی وقتی دو طرف یک قرارداد آتی ( FORWARD ) برای یک محصولی امضاء می کنند، باید <مکان> تحویل مشخص باشد تا اختلاف پیش نیاید.

• هاب چیست؟

یعنی جایی که مقدار زیادی از خط لوله های نفت و فرآورده از مکانهای مختلف آمریکا آن جا به هم می رسند و چیزی نزدیک ۷۵ میلیون بشکه ظرفیت ذخیره موثر دارد. برای تقریبا ذهن به فرودگاه هایی مثل دوبی یا استانبول فکر کنید که تعداد زیادی پرواز ورودی و خروجی از جاهای مختلف دنیا را با هم تجمیع می کنند.

البته کوشینگ تنها هاب نیست و به طور مثال : بندر نیویورک / نیوجرزی هم هاب قیمت گذاری قرارداد بنزین و نفت سفید است ولی اهمیت کوشینگ برای قیمت گذاری نفت خام است. کارکرد هاب به زبان ساده این است که به طور مثال : اگر یک پالایشگاه باشم در شمال و شما تولیدکننده نفت در جنوب ( مثال تگزاس ) شما نفت را می فرستید به ترمینال کوشینگ که به نام من ذخیره میشود و هنگام لزوم از طریق خط لوله برایم بفرستند.

این ظرفیت ذخیره دو کارکرد دارد : تامین پایدار جریان تولید پالایشگاه ها ( نقش انبار کارخانه ) و یک جایی برای ذخیره کردن نفت به منظور های سوداگرانه ( نقش صندوق امانات بانک ).

یک کارکرد کوشینگ هم البته شبیه <مخلوط کن> است : یعنی یک پاالیش گاه ممکن است عیار خاصی از نفت را الزم داشته باشد ( به لحاظ API یا به قول معروف ترشی/شیرینی و سبکی/سنگینی ) که باید از ترکیب مشخصی از نفت تولیدکنندگان مختلف تامین شود. هاب این کار را برای مشتری انجام می دهد.

بزرگترین کشور های تولید کننده نفت :

بزرگترین کشور های مصرف کننده نفت :

هزینه تولید نفت در نقاط مختلف جهان

هرچند شرکت های نفتی به دلیل تاثیرگذاری هزینه تولید نفت بر قیمت نفت علاقه مند به آشکار کردن هزینه تولید خود نیستند، اما اطلاعاتی که برخی سازمان های بین المللی انرژی از هزینه استخراج نفت از میادین فعال در کشورهای اوپک یا سایر کشورها منتشر می کنند، می تواند به تحلیلگران صنعتی و معامله گران در عرصه اقتصاد نفت کمک کند.

هزینه استخراج و تولید نفت خام همواره یکی از عوامل موثر در قیمت نفت است. از آنجا که نفت در دریا و خشکی در بخش های مختلف جهان نفت تولید می شود، هزینه استخراج و تولید آن نیز متفاوت است.

• عربستان سعودی:

به دلیل نزدیک بودن ذخایر نفت خام به سطح زمین ارزان تر از سایر نقاط جهان به استخراج نفت می پردازد. بنابر برآوردهای موجود، هزینه عملیاتی استخراج هر بشکه نفت در عربستان به حدود یک تا 2 دلار در هر بشکه می رسد و هزینه کلی تولید شامل مخارج سرمایه ای بین 4 تا 6 دلار برآورد می شود.

• عراق:

استخراج و تولید نفت در کشور عراق به دلیل شرایط خاص استراتژیک و بین المللی از نظر تئوریک بسیار ارزان تمام می شود، اگرچه برخی چالش های امنیتی و سیاسی مانع از استخراج سریع و آسان نفت در این کشور شده و حتی باعث افزایش هزینه ها نیز می شود. کارشناسان معتقدند هزینه استخراج نفت در این کشور بین 4 تا 6 دلار در هر بشکه است، هرچند هزینه برخی میادین عراق به دلیل دارا بودن نفت سنگین بالاتر نیز هست.

• امارات متحده عربی:

کشوری کوچک با ذخایر نفتی محدود است، اما کارشناسان هزینه تولید نفت در این کشور را 7 دلار در هر بشکه برآورد کرده اند.

• نیجریه:

یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان نفت خام دارای ذخایر قابل توجهی است که به اعتقاد تحلیلگران نفتی تولید هر بشکه نفت خام در میدان های واقع در آب های بسیار عمیق نیجریه ممکن است به 30 دلار در هر بشکه نیز برسد و این در حالی است که هزینه استخراج نفت در میدان های واقع در خشکی این کشور به حدود 15 دلار برای هر بشکه می رسد.

تحولات نیجریه طی سال های اخیر در قیمت جهانی نفت نقش تاثیرگذاری داشته است. ناآرامی ها و درگیری های نظامی و سیاسی مخالفان با حکومت مرکزی و اعتصاب کارگران در این کشور طی سال های اخیر به عنوان یکی از مولفه های اصلی افزایش قیمت نفت خام توصیف می شود.

• آنگولا:

هزینه استخراج نفت در آب های فراساحلی این کشور به حدود 40 دلار در هر بشکه می رسد. این هزینه مجموعه ای از هزینه های سرمایه ای و عملیاتی است.

• قزاقستان:

این کشور میادین نفتی توسعه نیافته بسیاری دارد، اما کارشناسان، تولید نفت از میدان <قزمونای گز> این کشور را حدود 15 تا 18 دلار تخمین می زنند و بزرگ ترین اپراتور نفتی این کشور که میدان <تنگیز شورواویل> را توسعه می دهد حدود 10 تا 12 دلار هزینه استخراج نفت از این میدان را برآورد کرده اند. دلیل هزینه زیاد تولید نفت در قزاقستان بالا بودن هزینه حمل و نقل و دسترسی به بنادر عنوان شده است.

• ونزوئلا:

کارشناسان هزینه تولید نفت در این کشور را به عنوان یکی از اعضای اصلی اوپک و از بزرگ ترین تولیدکنندگان نفت خام در جهان در مجموع 20 دلار در هر بشکه تعیین کرده اند. البته بیشتر میادین نفتی ونزوئال غیرشنی است که هزینه استخراج آن کمتر از سایر میادین نفتی است. کارشناسان همچنین هزینه های تولید در میدان نفتی اورکینوکو در حوزه های شنی ونزوئلا را حدود 30 دالر در هر بشکه برآورد کرده اند.

• اکوادور:

از تولیدکنندگان نفت و دارای میدان های کوچک نفتی زیادی است که دسترسی زیادی به بنادر ندارد و از این رو هزینه تولید نفت در هر بشکه در این کشور 20 دلار عنوان شده است.

• انگلیس:

این کشور یکی از تولیدکنندگان نفت در دریای شمال به شمار می رود. هزینه استخراج منابع نفتی اش به دلیل دشواری دسترسی به نفت باقیمانده در بخش انگلیسی دریای شمال به 50 دلار در هر بشکه می رسد و به دلیل عمیق بودن آب های این منطقه هزینه تولید در آن بسیار بالاست.

نفت دریای شمال اگرچه از نوع نفت مرغوب و سبک است که معمولا هزینه های تولید آن پایین تر از نفت های سنگین یا نفت خام های فوق سنگین است، اما واقع شدن میادین نفتی انگلیس در مناطق عمیق دریای شمال هزینه تولید و استخراج نفت در این منطقه را افزایش داده است

• ایران :

ایران قیمت انواع نفت صادراتی اش برای تحویل در خلیج فارس را به طور رسمی منتشر نمی کند و قیمتها را تنها بر اساس تحویل در بازارهای بین المللی ارائه می کند که شامل قیمت خود نفت، هزینه های بیمه، حمل و … است.

از ماه گذشته نیز سایت امور بین الملل شرکت ملی نفت، قیمت انواع نفت های ایران برای بازارهای آسیایی، مدیترانه و غیره را منتشر نکرده، اما آخرین آمار بین المللی حاکی است که قیمت نفت ایران در خلیج فارس زیر ۱۱ دالر و با هزینه حمل و بیمه به بازارهای جهانی حدود ۱۵ تا ۱۹ دلار است.

مرکز پژوهش های مجلس ایران، هزینه سرمایه ای و جاری تولید هر بشکه نفت در کشور را حدود ۱۰ دلار ارزیابی کرده، اما شرکتها و سازمان های بین المللی هزینه تولید نفت ایران را حدود ۱۲ دالر و ۶۰ سنت ارزیابی می کنند که بالاتر از کویت، عربستان، عراق و امارات است. بدین ترتیب در شرایط کنونی، عملا ایران از صادرات نفت سودی نمی برد و احتمال زیان هم می کند.

حدود ۸۰ درصد میادین نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و سالانه بطور طبیعی ۸ تا ۱۲ درصد از تولیدشان کاسته می شود. ایران برای کاهش شتاب افت تولید این میادین، تدابیر مختلفی از جمله تزریق سالانه ۲۵ میلیارد متر مکعب گاز، ۱۸۰ میلیون بشکه آب، حفاری های بیشتر و عملیات های صیانتی دیگر را انجام می دهد که عمال هزینه های تولید نفت کشور را افزایش می دهد و هر سال نیز به این هزینه ها افزوده می شود.

حتما بخوانید : اشتباهات رایج در تحلیل تکنیکال

عوامل تاثیر گذار بر قیمت نفت

• عوامل سیاسی 
• عوامل اقتصادی
• آب و هوا

تاریخچه قیمت نفت بر اساس عواملی سیاسی و اقتصادی

قیمت نفت از سال 1861 تا دهه 1970 نسبتا ثابت باقی ماند و مهمترین عامل ثبات قیمتی از سال 1927 تا 1972 کارتلی موسوم به هفت خواهر بود که مقر اصلی پنج شرکت در ایالات متحده بود که طی توافق نامه خط قرمز و آنچنان کاری باعث ایجاد بیشترین ثبات قیمت تا آن سال شد.

در دهه 1970 دو بحران عمده انرژی وجود داشت، بحران نفت 1973 و بحران انرژی 1979 که به شدت بر قیمت نفت اثر گذار بود، از اوایل دهه 1970 زمانی که تولیدات داخلی نفت برای تامین نیاز های روز افزون داخلی کافی نبود، ایالات متحده به طور فزاینده ای به واردات نفت از خاورمیانه وابسته شد.

تا قبل از تحریم اوپک در پی جنگ با اسرائیل قیمت نفت توسط هفت خواهر تعیین میشد ولی در سال 1973 در پی بحران نفتی متعاقبا کشورهای عرب شروع به تحریم محموله های نفتی به اروپای غربی و ایالات متحده کردند و در پی این اتفاق کشورهایی از جمله ایالات متحده، المان، ژاپن، کانادا شروع به ایجاد برنامه های انرژی ملی خود با محوریت امنیت تامین نفت کردند.

در پی این اتفاق و انقلاب ایران در سال 1979 و کاهش عرضه جهانی قیمت نفت دو برابر شد و پس از سال 1980 روند افزایش قیمت کاهش یافت. بحران نفتی 1970 موجب ایجاد معاملات آتی و نظری در وست تگزاس اینترمدیت و مارکت نیویورک شد.

در دهه 1980 بر اساس افزایش تولید نفت توسط انگلیس و ایالات متحده باعث تضعیف قدرت اوپک در اقتصاد جهانی شد. از دیگر عوامل سیاسی در سال 1990 درپی حمله عراق به کویت و به خطر افتادن منطقه استراتژیک خلیج فارس قیمت نفت به اوج خود رسید ( 65 دلار امریکا ).

پس از یک دوره رکود قیمتی در سال 2001 نفت در پی حادثه 11 سپتامبر از قیمت 15 دالر به قیمت 45 دلار رسید .

• از عوامل اقتصادی نیز میتوان روند افزایشی قیمت از سال 1999 تا سال 2008 را در نظر گرفت که در پی تقاضای کشورهایی مثل چین و هند و اقتصاد های نو ظهور بود ، و پس از آن افت شارپ قیمت در پی بحران مالی سال 2008 که عمده تفکرات بخاطر گمانه زنی ها در بازار آتی بود.
• بعد از آن تا سال 2014 میزان تولید ایالات متحده و کانادا با افزایش چشم گیری که از عربستان و روسیه پیشی گرفت.

موجب آشفتگی قیمت و موجب کاهش کنترل اوپک در قیمت نفت شد. در پی آن عربستان سعودی در یک تلاش ناموفق برای کاهش سرعت تولید نفت شیل آمریکا بازار را با نفت خام ارزان قیمت غرق کرد که باعث صرفه جویی 2 تیلیون دلاری برای مصرف کنندگان نفت شد و در پی عرضه بیش از ظرفیت و کاهش تقاضا قیمت نفت تا سال 2015 پایین ماند.

در سال 2018 اوپک تولید نفت را کاهش داد و در اثر نگرانی عرضه جهانی به دلیل کاهش تولید نفت در ونزوئلا و تحریم های ایالات متحده علیه ایران، سومین تولید کننده بزرگ نفت اوپک، قیمت نفت با افزایش چشمگیر 80 دلاری مواجه شد و در نهایت در سال 2020 تلاطم اقتصادی ناشی از رکود اقتصادی کووید 19 تاثیر شدیدی بر بازارهای نفت خام داشت.

در اثر کاهش تقاضای نفت و جنگ قیمتی روسیه – عربستان قیمت جهانی نفت به شدت سقوط کرد و در 20 آوریل قیمت نفت وست تگزاس در معاملات آتی منفی شد دلیل این افت قیمت عرضه نفت به بازار بیش از انتظار است.

ظرفیت های پذیرش و ذخیره سازی نفت، لبریز از نفت شده است و امکان ذخیره سازی بیشتر نفت وجود ندارد و این اتفاقات در حالی روی داده است که فروش نفت با تحویل در موعد مقرر یعنی ماه مه، بایست کمتر از ۱۰ روز دیگر اجرایی شود و البته جایی برای ذخیره و امکانی برای تحویل وجود ندارند.

تولیدکنندگان به سرعت نمی توانند تولید را متوقف کنند چراکه کاهش و بازگشت دوباره به سطح تولید پیشین به شدت هزینه بر است. از این رو چاره ای جز اعطای تخفیف های باورنکردنی و حتی قیمت گذاری منفی نیست تا از شر نفت خلاص شوند.

در این میان در ماه مه واردات مقادیر زیاد نفت خام ایالات متحده را آغاز کرد و در ژوویه به بالاترین رکورد 867000 بشکه در روز رسید. ( بزرگترین مکان ذخیره سازی نفت چین معروف کشتی ایی است ملقب به کشتی ارواح ).

از دیگر عوامل تاثیر گذار در قیمت نفت رشد شاخص GDP میباشد به این گونه که اصولا شاخص توسعه در کشور های نفت محور که عمده درآمدشان از نفت و گاز میباشد وابستگی زیادی به همدیگر دارد که هم فروش بالا باعث ایجاد ثروت و کاهش فروش و نبود.

محصولات صادراتی جایگزین غیر نفتی باعث کسری بودجه شدید و افزایش شاخص فقر و نامتعادل شدن بهای ارز میشود که از این رو ناتمام ماندن پروژه های عمرانی و طرح های توسعه نیز و کاهش GDP را به همراه خواهد داشت و از این رو کاهش درآمد ارزی و عدم توانایی کنترل بهای ارز ایجاد تورم خواهد کرد که تورم هم در سطح بالا باعث افزایش بیکاری و افت GDP میشود.

بطور مثال عربستان سعودی بودجه سال گذشته بهای نفت را 82 دلار تعیین کرد و بخاطر بحران کرونا و کاهش تقاضا و نبود صادرات غیر نفتی با کسری بودجه شدید و کاهش GDP مواجه شد و همینطور کشورهای نفت محور دیگر.

آب و هوا

آب و هوا یکی از عوامل موثر بر میزان تقاضا و گاهی اوقات نیز مقدار عرضه نفت و فرآورده ها می باشد. معمولا در فصل های تابستان و زمستان تقاضا برای نفت افزایش می یابد. در زمستان پالایشگاه ها برای عرضه بیشتر نفت گرمایشی و در تابستان نیز به علت مصرف بیشترین بنزین به دلیل کثرت مسافرتها، نیاز به نفت خام بیشتری دارند.

معمولا تشدید امواج سرما و یخبندان که در ایامی از زمستان در نیمکره شمالی یعنی اروپا و آمریکا به وقوع می پیوندد باعث عکس العمل سریع بازار نفت، نفت گرمایشی و گاز طبیعی شده و به ناگهان قیمت این کالاها سیر صعودی به خود می گیرند و به قولی پرواز می کنند. در تابستان و خصوصا ایام نزدیک به تعطیلات تابستانی به دنبال تقاضای بنزین برای مسافرت ها، قیمت این فرآورده و نیز نفت خام سیر صعودی به خود می گیرند.

تغییرات آب و هوایی گاهی ممکن است بر میزان عرضه نیز اثر گذار باشد. به این ترتیب که ممکن است در عرضه و با پالایش نفت خلل ایجاد نماید. به عنوان مثال در تابستان سال ۲۰۰۵ به دلیل وقوع دو طوفان دریایی ( Hurricane ) مهیب <کاترینا> و <ریتا> در جنوب آمریکا در سواحل خلیج مکزیک جایی که محل استخراج و پالایش عمده نفت و فرآورده های نفتی بازار مصرف ایالات متحده است.

نفت به علت قطع عرضه و تعطیلی با نابودی چاه ها و پالایشگاه های این منطقه، به قیمت بی سابقه بیش از ۷۰ دلار در هر بشکه رسید. در این زمان معامله گران نفتی از پیش از رسیدن طوفان ها به این سواحل، لحظه به لحظه اخبار آن را از سایت ها و شبکه های خبری مرتبط دنبال می نمودن و هرچه برهولناکی این طوفان ها افزوده می شد، بهای نفت نیز بیش از پیش افزایش می یافت.

در نهایت عوامل یاد شده بخش کلی اثر گذار بر بازار نفت میباشد و از آنجایی که نفت کالایی استراتژیک در کشور های تولید کننده و مصرف کننده میباشد کوچیکترین عوامل از جمله نرخ بهره کشورها، نرخ تورم، ارز، نرخ بیکاری و … که به صورت هفتگی در تقویم اقتصادی هر کشور ارائه داده میشود در نوسانات روزانه قیمت نفت در بازار دو طرفه قابل بررسی میباشد.

نمونه ایی از بررسی اخبار روزانه بر اساس تقویم اقتصادی و سایت های مرجع:

چشم انداز نفت :

نقش استراتژیک نفت در اقتصاد کشورهایی با درآمد نفت محور و همچنین تاثیر بسیار زیاد آن بر بورس های جهانی که با هر نوسان غیرعادی که براساس تنش های مالی، سیاسی و حتی آب و هوایی به وجود می آید، می تواند بر مؤلفه های شاخص های اقتصادی و بورس متغیرها مؤثر باشد. منفی شدن شاخص بازار مالی در زمان کاهش قیمت نفت و مثبت شدن آن در زمان رشد، به کاهش یا افزایش درآمد کشور از نفت مربوط است.

برخی تحلیل می کنند که اگر درآمد ارزی کشور زیاد شود، تورم ایجاد می شود و تورم هم باعث رشد شاخص خواهد شد؛ این تحلیل درست نیست؛ چراکه هر نوع رشدی در شاخص نشان دهنده تورم نیست و بالعکس.

در بعضی کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه، رشد شاخص نشان دهنده اقتصاد نرخ تورم ثابت یا استاندارد است پویا است که گردش مالی رو به جلو دارد و اتفاقا افزایش بهای نفت در صورتی می تواند تورم ایجاد کند که تاثیر بهای نفت به این دلیل است که شرکتهای پالایشی با حدود ۱۲ درصد مدیریت منابع مالی انجام نشود و باعث افزایش نقدینگی در جامعه شود.

پتروشیمی با حدود ۲۸ درصد از سهم بازار بورس با سودآوری مواجه می شوند. تفاوت عددی ۹۵ درصد که از دولت نفت را خریداری می کنند در Eps گزارش های فصلی آن ها را افزایش داده و به طبع باعث افزایش تقاضا در سهام آن ها می شود.

این افزایش به رشد شاخص کمک می کند؛ چراکه نمادهای نفتی و پتروشیمی با سهمی که از بازار دارند شاخص ساز هستند. البته اتکا صرف به فروش نفت، مشکالتی در ساختار مالی کشور ایجاد می کند.

کشور ما در منطقه جایگاه ویژه ای در این زمینه دارد و با وجود مشکلات هم توانسته با گسترش صنایع غیرنفتی این وابستگی را کمتر کند. این امر تاثیر مثبتی بر بازار بورس خواهد داشت و به قدرتمندتر شدن بازار سرمایه، جلوگیری از تورم و هدایت این منابع مالی عظیم به جایگاه اصلی خود و ایجاد نقطه تعادل در بلند مدت کمک می کند.

با در نظر گرفتن اکسپوژر ( پذیرفتن ریسک و کسب بازدهی ) بازار نفت، صنایع پتروشیمی یا پتروپالایشی ها که در اصل جزو صنایع تبدیلی هستند را به عنوان گزینه مناسب در بازار سرمایه میتوان پیشنهاد داد. علت اصلی آن، تقاضای جهانی روزافزون مشتقات نفتی است که اکثر این تولیدات استراتژیک هستند.

از جمله: اتیلن، متانول و گوگرد که کاربردهای فراوانی دارند. خوشبختانه ایران به دلیل داشتن ۱۸ درصد ذخایر گازی جهان، قرار گرفتن در موقعیت مناسب جغرافیایی و همچنین تولیدات متنوع و باکیفیت، شرایط مناسبی دارد. این حوزه از نظر سرمایه گذاری چشم اندازی روشن با سوددهی مناسب دارد.

با توجه به امیدواری هایی که برای کنترل همه گیری کرونا در شرایط کنونی اتخاذ شده و قراردادهای آتی معاملات نفت وست تگزاس نفت برای افزایش بعدی قیمت خود در انتظار کاهش هرچه بیشتر عرضه است که گفته می شود.

اوپک و متحدانش در گروه اوپک پلاس از اعضای خود خواسته اند برای تعویق فاز بعدی کاهش تولید که قرار است ابتدای سال آینده میلادی آغاز شود، آمادگی لازم را داشته باشند. بر همین اساس به نظر می رسد بهای نفت در ماه های آینده تحت تاثیر این سیاست ها به کانال های بالاتری راه یابد.